Ochrona przed egzekucją – cz. I – powództwo przeciwegzekucyjne

Co do zasady, prowadzone przez komornika postępowanie egzekucyjne stanowi przymusową metodę dochodzenia przez wierzyciela roszczeń, gdy dłużnik nie spełnia dobrowolnie obowiązku zapłaty. Istnieją jednak sytuacje, w których egzekucja nie powinna mieć miejsca, na przykład: w przypadku przedawnienia wierzytelności, spłaty długu lub gdy małżonek dłużnika kwestionuje tytuł wykonawczy nadany przeciwko temu małżonkowi.

W powyższych przypadkach dłużnik nie jest pozbawiony ochrony prawnej, gdyż przysługuje mu uprawnienie do złożenia powództwa przeciwegzekucyjnego, pozwalającego dłużnikowi na kwestionowanie zasadności przeprowadzonego postępowania egzekucyjnego.

Podstawy wytoczenia powództwa przeciwegzekucyjnego.

Zgodnie z artykułem 840 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, powództwo przeciwegzekucyjne może być wytoczone jedynie w ściśle określonych, wymienionych w tym przepisie przypadkach.

Dłużnik zaprzecza, aby istniał obowiązek spełnienia świadczenia objętego tytułem egzekucyjnym, który nie pochodzi od sądu. Może to być na przykład akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji.
Po wydaniu tytułu egzekucyjnego doszło do zdarzenia, które spowodowało wygaśnięcie zobowiązania, na przykład spłaty długu lub przedawnienia długu.
Małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 Kodeksu postępowania cywilnego wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się.

Termin na wytoczenie powództwa przeciwegzekucyjnego

Powództwo przeciwegzekucyjne nie podlega żadnemu terminowi ustawowemu, jednak należy je wnieść w trakcie toczącego się postępowania egzekucyjnego. Gdy egzekucja zostanie zakończona, a roszczenie całkowicie lub w części wyegzekwowane, powództwo staje się w tym wyegzekwowanym zakresie bezprzedmiotowe i zostanie przez sąd oddalone.

Ze złożeniem powództwa przeciwegzekucyjnyego nie trzeba czekać do momentu wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Możliwość wniesienia powództwa istnieje również przed rozpoczęciem egzekucji przez komornika, tj. od momentu nadania tytułowi wykonawczemu klauzuli wykonalności.

Przeciwko komu należy wytoczyć powództwo egzekucyjne?

Powództwo przeciwegzekucyjne powinno zostać skierowane przeciwko wierzycielowi, który złożył wniosek o wszczęcie egzekucji, a nie przeciwko komornikowi. Dłużnik, kwestionując zasadność egzekucji, wnosi pozew, w którego treści, sam będąc powodem, jako pozwanego wskazuje wierzyciela.

Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że stroną postępowania przeciwegzekucyjnego nie jest komornik prowadzący egzekucję.

Koszt złożenia powództwa przeciwegzekucyjnego.

Złożenie powództwa przeciwegzekucyjnego wiąże się z koniecznością uiszczenia odpowiedniej opłaty sądowej. Opłata ta jest zależna od wartości przedmiotu sporu (WPS). W przypadku roszczeń nieprzekraczających 20 tys. zł, pobiera się opłatę stałą na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, tj.:

WPS do 500 zł – opłata w kwocie 30 zł;
WPS ponad 500 zł do 1 500 zł – opłata w kwocie 100 zł;
WPS ponad 1 500 zł do 4 000 zł – opłata w kwocie 200 zł;
WPS ponad 4 000 zł do 7 500 zł – opłata w kwocie 400 zł;
WPS ponad 7 500 zł do 10 000 zł – opłata w kwocie 500 zł;
WPS 10 000 zł do 15 000 zł – opłata w kwocie 750 zł;
WPS ponad 15 000 zł do 20 000 zł – opłata w kwocie 1 000 zł.

Dla roszczeń przekraczających kwotę 20 000 zł oblicza się opłatę w wysokości 5% WPS, jednak opłata nie może wynieść więcej niż 2 000 zł.

Wartość przedmiotu sporu (WPS) w powództwie przeciwegzekucyjnym.

Wartość przedmiotu sporu to kwota wynikająca z tytułu wykonawczego, która jest lub może być przedmiotem postępowania egzekucyjnego albo ta część tej kwoty, której możliwość dochodzenia przez wierzyciela dłużnik kwestionuje. Najczęściej będzie do kwota wskazana w wyroku lub nakazie zapłaty albo część tej kwoty wskazana przez wierzyciela we wniosku o wszczęcie egzekucji.

Wobec powyższego przed złożeniem pozwu należy się uważnie zapoznać z dokumentacją wierzyciela.

Wnioski.

Powództwo przeciwegzekucyjne stanowi istotny mechanizm ochrony dłużników przed niezasadnym lub nadmiernym stosowaniem egzekucji. Umożliwia ono skuteczną obronę przed spłaconymi lub przedawnionymi tytułami wykonawczymi, zapewniając równocześnie kontrolę nad poprawnością działań komorniczych. Powództwo to stanowi ważne narzędzie w systemie ochrony prawnej, umożliwiające dłużnikowi kontrolowanie przebiegu postępowania egzekucyjnego i zabezpieczające interesy osób, przeciwko którym egzekucja jest lub może być prowadzona.